ΔΑΙΔΑΛΟΣ – ὁ μυθικὸς κατασκευαστὴς ἀεροπλάνου καὶ ΑΡΧΥΤΑΣ - ὁ κατασκευαστὴς τοῦ πρώτου ἀεριωθουμένου ἀεροπλάνου

ΕΥΑΓΓΕΛΟΥ Σ. ΣΤΑΜΑΤΗ
ΑΘΗΝΑΙ 1969

Ὁ περίφημος μηχανικὸς πυραύλων Γερμανὸς καθηγητὴς τοῦ Τεχνικοῦ Πανεπιστημίου τοῦ Βερολίνου Εὐγένιος Ζαῖνγκερ (+ 1964), ὁ διατελέσας ἐπὶ πολλὰ ἔτη μετὰ τὸν δεύτερον παγκόσμιον πόλεμον αἰχμάλωτος τῶν Pώσων, προσεπάθει να εὔρῃ πυραυλικὴν μηχανὴν εἰς τὴν ὁποίαν ἡ προωστικὴ δύναμις θὰ προέρχεται ἀπὸ ἔξοδον ἐκ τῆς μηχανῆς σωματιδίων κινουμένων μὲ τὴν ταχύτητα τοῦ φωτός. Πολλοὶ συναδελφοὶ τοῦ Ζαῖνγκερ ἐθεώρουν τάς ἰδέας τοῦ διὰ τὴν πυραυλικὴν μηχανὴν ὡς οὐτοπίαν. Ἡ πεῖρα ὅμως μας ἔχει διδάξει, ὅτι εἰς τὸ πεδίον τῶν τεχνικῶν ἐρευνῶν καὶ ἐπιτευγμάτων, τίποτε δὲν πρέπει να θεωρῆται ὡς οὐτοπία. Κατὰ τὸν δεύτερον αἰῶνα μ.Χ. ὁ Λουκιανὸς εἰς τὴν πραγματείαν τοῦ «Ἀληθῆ διηγήματα α. 20» ὁμιλεῖ ὄχι μόνον περὶ συνήθων ταξιδιὼν μεταξὺ τῶν κατοίκων τῶν πλανητῶν, ἄλλα καὶ περὶ πολέμων μεταξὺ τῶν κατοίκων τοῦ Ἡλίου, τῶν Ἡλιωτων ὡς ἀποκαλεῖ αὐτούς, καὶ τῶν κατοίκων τῆς Σελήνης, τῶν Σεληνιτών. Ἰδοὺ καὶ ἕν ἀπόσπασμα τῆς συνθήκης εἰρήνης τὴν ὁποίαν ὑπέγραψαν οἱ Ἡλιώται καὶ οἱ Σεληνίται μετὰ ἕνα πόλεμον μεταξὺ των : «Συνθήκας ἐποιήσαντο Ἡλιώται καὶ οἱ σύμμαχοι πρὸς Σεληνίτας καὶ τοὺς συμμάχους ἐπὶ τῷ καταλῦσαι μὲν τοὺς Ἠλιώτας τὸ διατείχισμα καὶ μηκέτι εἰς τὴν σελήνην ἐσβάλλειν, ἀποδοῦναι δὲ καὶ τοὺς αἰχμαλώτους ῥητοῦ ἕκαστον χρήματος, τοὺς δὲ Σεληνίτας, ἀφεῖναι μὲν αὐτονόμους τούς γε ἄλλους ἀστέρας, ὅπλα δὲ μὴ ἐπιφέρειν τοῖς Ἠλιώταις, συμμαχεῖν δὲ τῇ ἀλλήλων, ἤν τις ἐπίῃ˙ φόρον δὲ ὑποτελεῖν ἑκάστου ἔτους τὸν βασιλέα τῶν Σεληνιτὼν τῷ βασιλεῖ τῶν Ἠλιωτων δρόσου ἀμφορέας μυρίους, καὶ ὁμήρους δὲ σφῶν αὐτῶν δοῦναι μυρίους, τὴν δὲ ἀποικίαν τὴν ἐς τὸν Ἑωσφόρον κοινὴ ποιεῖσθαι, καὶ μετέχειν τῶν ἄλλων τὸν βουλόμενον ἐγγράψαι δὲ τάς συνθήκας στήλη ἠλεκτρήνη καὶ ἀναστήσαι ἐν μέσῳ τῷ ἀέρι ἐπὶ τοῖς μεθορίοις».
Δηλαδή, οἱ κάτοικοι τοῦ Ἡλίου καὶ οἱ σύμμαχοι τῶν ἔκλεισαν συνθήκην πρὸς τοὺς κατοίκους τῆς Σελήνης καὶ τοὺς συμμάχους τῶν οἱ μὲν Ἡλιώται να κρημνίσουν τὸ μεταξὺ Ἡλίου καὶ Σελήνης τεῖχος καὶ να μὴ εἰσβάλλουν πλέον εἰς τὴν Σελήνην, να ἀποδώσουν δὲ τοὺς αἰχμαλώτους λαμβάνοντες ὡρισμένα χρήματα δι' ἕκαστον, οἱ δὲ Σεληνίται να ἀφήσουν αὐτονόμους τοὺς ἄλλους ἀστέρας καὶ να μὴ ἐπιτεθοὺν ἄλλην φορὰν κατὰ τῶν Ἡλιωτών, να εἶναι δὲ σύμμαχοι μεταξὺ τῶν ἂν κανεὶς τοὺς ἐπιτεθῇ.
 

Ὁ δὲ βασιλεὺς τῶν Σεληνιτὼν νὰ πληρώνη ἐτησίως φόρον εἰς τὸν βασιλέα τῶν Ἡλιωτὼν δέκα χιλιάδας ἀμφορεῖς, οἱ ὁποῖοι να περιέχουν δρόσον, να δώσουν 20.000 ὁμήρους καὶ τὴν ἀποικίαν εἰς τὸν Ἑωσφόρον, να κατέχουν ἀπὸ κοινοῦ καὶ ἐκ τῶν ἄλλων (βασιλέων τῶν λοιπῶν ἀστέρων) να συμμετέχῃ εἰς τὴν κατοχὴν πᾶς ὁ ἐπιθυμῶν. Να γραφοὺν δὲ αἱ συνθῆκαι εἰς ἠλεκτρίνην στήλην, ἡ ὁποία νὰ τοποθετηθὴ εἰς τὰ ἐναέρια σύνορα μεταξὺ των».
Ὁ ἄνθρωπος κατὰ τοὺς χρόνους τῆς δημιουργίας τῶν πρώτων στοιχείων τοῦ πολιτισμοῦ, ὁδηγούμενος ἐκ τῆς πτήσεως τῶν πτηνὼν καὶ τῶν ἐντόμων, θὰ ἔκαμε τὴν σκέψιν, ἂν ἦτο δυνατὸν καὶ αὐτὸς να εὔρη τρόπον διὰ να ἴπταται εἰς τοὺς αἰθέρας. Ἡ ἑλληνικὴ μυθολογία διέσωσε τὸ περίφημον περιστατικὸν τοῦ Δαιδάλου, ὁ ὁποῖος κατασκευάσας πτέρυγας καὶ προσκολλήσας αὐτὰς εἰς τὸ σῶμα τοῦ, κατώρθωσε να μεταβή, ἰπτάμενος εἰς τοὺς αἰθέρας, ἐκ τῆς Κρήτης εἰς τὴν Σικελίαν.
Ἡ πτῆσις αὔτη τοῦ Δαιδάλου χρονολογείται κατὰ τὴν Μινωϊκὴν ἐποχήν, ἡ ὁποία τοποθετείται περὶ τὸ 1600—1500 π.Χ. Φαίνεται ὅμως πιθανόν, ὅτι ὁ μῦθος τῆς δημιουργίας ἰπταμένων ἀνθρώπων ἔχει πολὺ παλαιοτέραν προέλευσιν, ἀναγομένην εἰς πολλὰς χιλιάδας ἔτη π.Χ.

Κατὰ τὴν ἰσχύουσαν γεωλογικὴν θεωρίαν, ἡ Κρήτη πρὸ ἑκατονταδῶν χιλιάδων ἐτῶν, πρὸς νότον μὲν ἐβρεχετο ὑπὸ τῆς θαλάσσης, ἐνῶ πρὸς βορρᾶν καὶ ἀνατολὰς ἀπετέλει ξηρὰν ἑνιαίαν μετὰ τῆς ἠπειρωτικῆς Ἑλλάδος καὶ τῆς Μικρὰς Ἀσιάς. Κατὰ τὴν πλειστόκαινον γεωλογικὴν ἐποχήν, ἥτις τοποθετεῖται περίπου ἐν ἑκατομμύριον ἔτη πρὸ τῆς ἐποχῆς μας, ἡ μεταξὺ Κρήτης — ἠπειρωτικῆς Ἑλλάδος — Μ. Ἀσιὰς ξηρὰ κατεβυθίσθη καὶ ἡ Κρήτη ἀπετέλεσε νῆσον. Πότε τὸ πρῶτον ἐνεφανίσθησαν ἄνθρωποι εἰς τὴν Κρήτην καὶ τὴν λοιπὴν Ἑλλάδα παραμένει ἄγνωστον. Θεωρεῖται ὅμως πιθανώτατον ὅτι οἱ κάτοικοι τῆς ἠπειρωτικῆς Ἑλλάδος, τῆς Κρήτης καὶ τῶν λοιπῶν νήσων καὶ τῶν παραλιακὼν μερῶν τῆς Μ. Ἀσιὰς ἀνῆκον εἰς τὴν αὐτὴν ὁμοεθνίαν.
Ἢ ἀρχαιοτέρα πόλις τῆς Κρήτης ἀνάγεται εἰς τοὺς παλαιοτάτους προϊστορικοὺς χρόνους, τὰ ἐρείπια δὲ αὐτῆς εὑρίσκονται εἰς τὸ ἀνατολικὸν μέρος τῆς νήσου παρὰ τὴν ὁδὸν τὴν διευθυνομένην ἐκ τῆς πόλεως τοῦ Ἁγίου Νικολάου πρὸς τὴν Ἱεράπετραν, πλησίον τῆς διακλαδώσεως τῆς ὁδοῦ αὐτῆς πρὸς τὴν ἀνατολικωτάτην πόλιν τῆς Κρήτης, τὴν Σητείαν. Τὰ ἐρείπια τῆς πόλεως αὐτῆς, τῆς ὁποίας τὸ ὄνομα παραμένει ἄγνωστον ἀνεκαλύφθησαν πρὸ ἀρκετῶν ἐτῶν κατόπιν ἀνασκαφῶν γενομένων ὑπὸ Ἀμερικανὼν ἀρχαιολόγων. Ἐκ τίνος τοπωνυμίου τῆς ἐκεῖ περιοχῆς ἢ ἀρχαιοτάτη αὔτη πόλις τῆς Κρήτης ὀνομάζεται σήμερον Γουρνιὲς (Pauly - Wissowa R .E. Κρήτη).
Κατὰ τὴν ἑλληνικὴν παράδοσιν ὁ ἥρως Δαίδαλος, πρόσωπον τῆς προϊστορικὴς ἐποχῆς, θεωρεῖται ὁ ἐκπρόσωπος τοῦ ἐφευρετικοὺ πνεύματος τῶν ἀνθρώπων καὶ ὁ ἐπινοητὴς πλείστων θαυμασίων μηχανικῶν κατασκευῶν. Οὗτος ἦτο σύγχρονος τοῦ Ἡρακλέους καὶ τοῦ Θησέως. Ἦτο γόνος τῆς βασιλικῆς οἰκογενείας τῶν Μητιονιδών. Τὸ ὄνομά του ἐδόθη εἰς αὐτὸν ἐκ τῆς ὀνομασίας τοῦ Δήμου τῆς Ἀττικῆς Δαιδαλίδαι, τὸν ὁποῖον οἱ νεώτεροι ἐρευνηταὶ τοποθετοὺν μεταξὺ τῆς σημερινῆς ὁδοῦ Πατησίων καὶ τῶν Τουρκοβουνίων. Ὁ πατὴρ τοῦ Δαιδάλου ὠνομάζετο Μητίων, ὅστις ἦτο υἱὸς τοῦ βασιλέως τῶν Ἀθηνῶν Ἐρεχθέως, ἡ δὲ μήτηρ τοῦ ὠνομάζετο Ἀλκίππη ἢ Ἰφινόη ἢ Φρασιμήδη.
Κατ' ἄλλην παράδοσιν ὁ Δαίδαλος ἦτο υἱὸς τοῦ βασιλέως Εὐπαλάμου καὶ ἐγγονὸς τοῦ Ἐρεχθέως, τῶν ὁποίων ἡ καταγωγὴ ἀνήγετο εἰς τοὺς θεούς. Εὐλαβὲς δεῖγμα τῆς θείας προελεύσεως τοῦ Δαιδάλου παρέχει τὸ εἰς τὸν σηκὸν τοῦ Ἐρεχθείου τῆς 'Ἀκροπόλεως ὑπάρξαν κάθισμα, ὅπου ἦσαν καὶ τὰ ὁμοιώματα τῆς Ἀθηνᾶς καὶ τοῦ Ἑρμοῦ (Παυσανίας I 27, 1), τὸ ὁποῖον κατεσκεύασεν ἐκ χρυσοῦ καὶ ἐλεφαντοστοὺ ὁ θείας καταγωγῆς ἀρχιτεχνίτης Δαίδαλος. Ὁ ἡρωικὸς αὐτὸς ἀρχιτεχνίτης ἦτο ὁ ἐκπρόσωπος τοῦ εἰς τὸν Δῆμον τῆς Ἀττικῆς Ἰφιστιαδὼν ἢ Ἠφαιστειαδών, παρὰ τὴν Κηφισίαν, τιμωμένου θεοῦ Ἡφαίστου, ὡς εἰκάζεται ἐκ τίνος παραστάσεως ἀγγείου, εὑρισκομένου σήμερον εἰς τὸ Βρεταννικὸν Μουσεῖον τοῦ Λονδίνου. Ἡ παραστάσης αὔτη στηρίζεται εἰς τὸν μῦθον, καθ' ὂν ὁ Ἄρης θέλει να ἀναγκάσῃ τὸν Ἥφαιστον να λύσῃ τῶν δεσμῶν τὴν Ἥραν (ἄποσπ. 66, Σαπφώ). Ἡ Ἥρα, τοποθετημένη εἰς τὸ μέσον τῆς εἰκόνος, διὰ τῆς ἀκάμπτου στάσεως τῆς παρίσταται σαφῶς ὡς δεδεμένη. Ὁ Ἄρης, καλούμενος ἐνάλιος, ὑποχωρεῖ πρὸ τοῦ εἰσερχομένου Ἡφαίστου.
Κατὰ τὸν ἀττικὸν μῦθον ὁ υἱὸς τῆς ἀδελφῆς τοῦ Δαιδάλου ὀνόματι Τάλως ἢ Καλῶς διετέλεσε μαθητῆς τοῦ θείου τοῦ καὶ ἐξειλίχθη εἰς ἄριστον ἀρχιτεχνίτην, ὅστις ὑπερέβαλε τὸν θεῖον εἰς ἐφευρετικότητα. Ὁ Τάλως ἐμπνευσθεὶς ἐκ τῆς σιαγόνος τοῦ ὄφεως καὶ τῆς σπονδυλικῆς στήλης τῶν ἰχθύων ἀνεκάλυψε τὸν πρίονα, τὸν διαβήτην διὰ τὴν χάραξιν κύκλων καὶ τὸν τροχὸν διὰ τὴν κατασκευὴν τῶν ἐξ ἀργίλου μαγειρικῶν σκευῶν. Φαίνεται, ὅτι ὁ θείας καταγωγῆς Δαίδαλος εἶχε τὴν κατοικίαν τοῦ καὶ τὸ ἐργαστήριόν του εἰς τὴν Ἀκρόπολιν. Ἡμέραν τινά, ζηλοτυπήσας βαθύτατα τὴν μηχανικὴν δεξιότητα καὶ ἐφευρετικότητα τοῦ ἀνεψιοὺ τοῦ Τάλω, ἐκρήμνισεν αὐτὸν ἐκ τῶν τειχῶν τῆς Ἀκροπόλεως. Ὁ τάφος τοῦ οὕτω πως φονευθέντος Τάλω εὑρίσκεται κατὰ τὴν παράδοσιν εἰς τάς νοτίους ὑπωρείας τοῦ βράχου τῆς 'Ἀκροπόλεως. Κατά τινα παράδοσιν ὁ κατακρημνισθεὶς ἀνεψιὸς τοῦ Δαιδάλου ὠνομάζετο Πέρδιξ. Μετὰ τὸν βίαιον αὐτοῦ θάνατον, οὗτος μετενεσαρκώθη εἰς πτηνόν, τὸ ὁποῖον ὠνομάσθη πέρδιξ. Ἡ μήτηρ τοῦ Τάλω ἢ Περδικὸς καὶ ἀδελφὴ τοῦ Δαιδάλου λυπηθεῖσα διὰ τὸν τραγικὸν θάνατον τοῦ υἱοῦ τῆς ἀπηγχονίσθη, ἔτυχε δὲ τιμῶν ὑπὸ τῶν Ἀθηναίων, οἱ ὁποῖοι ἵδρυσαν εἰς τὴν Ἀκρόπολιν ἱερὸν ἐπ' ὀνόματι τοῦ φονευθέντος Περδικός.
Διὰ τὸν ἐκ Κρήτης καταγόμενον Γίγαντα Τάλω ὑποστηρίζεται ὅτι οὗτος δὲν ταυτίζεται πρὸς τὸν ἀνεψιὸν τοῦ Δαιδάλου καὶ ὅτι προκεῖται περὶ ἁπλῆς συνωνυμίας. Ἐκ τοῦ Κρητὸς τούτου Γίγαντος αἱ βόρειοι προεκτάσεις τῆς Ἴδης ὠνομάσθησαν Ταλλαία ὅρη, εἰς αὐτὰ δὲ εἶχε ἱδρυθῇ καὶ ἱερὸν τοῦ Ταλλαίου Διός. Ὁ Γίγας Τάλως μυθολογεῖται ὡς υἱὸς τοῦ Διὸς καὶ τῆς Νύμφης 'Ἴδῃς, πατὴρ δὲ τοῦ Ἡφαίστου.

Ἕνεκα τοῦ φόνου τοῦ ἀνεψιοὺ τοῦ Τάλω ὁ Δαίδαλος κατεδικάσθη ὑπὸ τοῦ Ἀρείου Πάγου εἰς ἐξορίαν καὶ κατέφυγεν εἰς τὴν Κρήτην, ὅπου ἔγινε δεκτὸς εἰς τὴν Αὐλὴν τοῦ βασιλέως Μίνωος, ὡς ὁ ἐπίσημος ἀρχιτεχνίτης μηχανικὸς τοῦ βασιλέως. Εἰς τὰ Ἀνάκτορα τῆς Κνωσοὺ ὕπηρχεν ἄγαλμα τῆς θέας Ἀριάδνης, θεωρούμενον ἔργον τοῦ Δαιδάλου, τοῦ ὁποίου ἡ ἀπαράμιλλος δεξιοτεχνία ἐξετείνετο καὶ εἰς τὴν ἀγαλματοποιίαν καὶ τὴν ἀρχιτεκτονικήν.
Ἡ παράστασις τοῦ ἐν τῷ Βρεταννικῶ Μουσείῳ εὑρισκομένου ἀγγείου εἰκονίζει εἰς μίαν ὄψιν τὸν Θησέα φονεύοντα κατόπιν πάλης τὸν Μινώταυρον, παρουσία τῆς κόρης τοῦ Μίνωος Ἀριάδνης καὶ τῶν 14 νέων καὶ νεανίδων τῶν Ἀθηνῶν. Δεξιὰ τῶν νέων εἰκονίζεται ὁ διὰ πτήσεως ἀπομακρυνόμενος Δαίδαλος. Εἰς τὴν ἐκ διαμέτρου ἀντίθετον θέσιν τοῦ ἀγγείου παρίσταται ὡπλισμένος ἱππεύς, ὅστις ὅμως οὐδεμίαν σχέσιν ἔχει πρὸς τὸν μῦθον τοῦ Δαιδάλου καὶ ἀποτελεῖ ἁπλῶς διακοσμητικὴν παράστασιν. Τὸ ἀγγεῖον τοῦτο ἀποτελεῖ τὸ ἀρχαιότερον τεκμήριον ὅτι ὁ Δαίδαλος κατεσκεύασε πτέρυγας καὶ δι' αὐτῶν ἰπτάμενος ἐδραπέτευσεν ἐκ τῆς Κνωσοὺ φεύγων τὴν μῆνιν τοῦ Μίνωος διὰ τὴν ἀποκάλυψιν τοῦ μυστικοῦ τῆς ἐξόδου ἐκ τοῦ λαβυρίνθου.

Κατὰ τὸν Ἀθήναιον συγγραφέα Ἀπολλόδωρον τοῦ 2ου αἱ. π.Χ. ὁ βασιλεὺς τῆς Κρήτης Μίνως, ὧν θαλασσοκράτωρ τῆς Κεντρικὴς Μεσογείου περίηλθεν εἰς πόλεμον πρὸς τοὺς Ἀθηναίους καὶ τοὺς Μεγαρεῖς. Ἀφοῦ κατέλαβε τὰ Μέγαρα ἐπολιόρκησε τάς Ἀθήνας, τάς ὁποίας δὲν ἠδύνατο να καταλάβῃ. Κατόπιν τούτου παρεκάλεσε τὸν Δία, διότι ὁ Μίνως ἦτο θεϊκὴς καταγωγῆς (υἱὸς τοῦ Διὸς καὶ τῆς Εὐρώπης), να ἐπεμβῂ ὑπὲρ αὐτοῦ. Ὁ Ζεὺς ἀπεδέχθη τὴν αἴτησιν τοῦ Μίνωος. Ἐπακολουθεῖ εἰς τάς Ἀθήνας λοιμὸς καὶ λιμός, ὁπότε οἱ 'Ἀθηναῖοι, κατόπιν παλαιοῦ τίνος χρησμοῦ, ἐθυσίασαν εἰς τὸν τάφον τοῦ Κύκλωπος Γεραίστου, τάς κόρας τοῦ Ὑακίνθου Ἀνθηίδα, Αἰγληιδα, Αὐταίαν, Ὀρθαίαν. Ὁ Ὑάκινθος κατήγετο ἐκ Λακεδαίμονος καὶ εἶχεν ἐγκατασταθῇ εἰς τάς Ἀθήνας. Ἐπειδὴ οἱ Ἀθηναῖοι παρὰ τὴν θυσίαν ταύτην δὲν ἀπηλλάσσοντο τῆς πολιορκίας τοῦ Μίνωος ἀπετάθησαν εἰς τὸ Μαντεῖον τῶν Δελφὼν παρὰ τοῦ ὁποίου ἔλαβον τὸν χρησμὸν ὅτι πρέπει, διὰ να κατευνάσουν τὸν Μίνω, να δεχθοὺν προσφορὰν θυσίας, τὴν ὁποίαν θὰ προτείνῃ ἐκεῖνος. Ὁ Μίνως κατὰ τὸν Ἀπολλόδωρον (3.15.8), προέτεινε καὶ οἱ Ἀθηναῖοι ἀπεδέχθησαν, ὅπως κατ' ἔτος ἀποστέλλουν πρὸς βορὰν εἰς τὸν Μινώταυρον ἑπτὰ κόρους καὶ ἑπτὰ κόρας. Ἦτο δὲ ὁ Μινώταυρος ἐγκεκλεισμένος εἰς τὸν λαβύρινθον ἐκ τοῦ ὁποίου ὁ εἰσερχόμενος ἦτο ἀδύνατον να ἐξέλθη˙ διότι πολύπλοκοι καμπαὶ ἀπέκλειον τὴν ἀγνοουμένην ἔξοδον. Κατεσκεύασε δὲ αὐτὸν ὁ Δαίδαλος, υἱὸς τοῦ Εὐπάλμου, ὅστις ἦτο υἱὸς τοῦ Μητίονος καὶ τῆς Ἀλκίππης. Διότι ἦτο ἀρχιτέκτων ἄριστος καὶ πρῶτος εὐρετης κατασκευῆς ἀγαλμάτων. Οὗτος ἔφυγεν ἐξ 'Ἀθηνῶν, διότι ἐκρήμνισεν ἐκ τῆς Ἀκροπόλεως τὸν υἱὸν Τάλω τῆς ἀδελφῆς τοῦ Περδικός, μαθητὴν τοῦ ὄντα, φοβηθεὶς μήπως τὸν ὑπερβάλῃ εἰς τὴν δεξιοτεχνίαν ἕνεκα τῆς εὐφυίας τοῦ. Διότι εὑρὼν ὁ Τάλως σιαγόνα ὄφεως ἐπριόνισε ξύλον λεπτόν. Ἀποκαλυφθέντος δὲ τοῦ νεκροῦ καταδικασθεὶς ὑπὸ τοῦ Ἀρείου Πάγου ὁ Δαίδαλος ἐδραπέτευσε πρὸς τὸν Μίνωα καὶ ἐκεῖ συνείργησεν εἰς τὸν ἐρώτᾳ τῆς Πασιφάης πρὸς τὸν Ποσειδώνειον ταῦρον, ἐπινοήσας τὴν κατασκευὴν ξυλίνης ἀγελάδος, καὶ τὸν λαβύριθον κατεσκεύασεν, εἰς τὸν ὁποῖον οἱ Ἀθηναῖοι ἀποστέλλουν κατ' ἔτος κόρους ἑπτὰ καὶ κόρας τάς ἴσας πρὸς βορὰν τοῦ Μινωταύρου.
Ὁ Μινώταυρος ἦτο μυθολογικὸν τέρας τῆς Κρήτης ἔχον κεφαλὴν καὶ στῆθος ταύρου, τὸ ὑπόλοιπον δὲ σῶμα τοῦ ἦτο μέρος ἀνθρώπου. Τὸ θηρίον τοῦτο ὕπηρξεν ὁ καρπὸς τῶν ἐρωτικῶν σχέσεων τῆς συζύγου τοῦ Μίνωος, βασιλίσσης Πασιφάης, μετὰ τοῦ ὡραίου ταύρου, τὸν ὁποῖον ἀνέσυρεν ἐκ τῆς θαλάσσης ὁ Ποσειδῶν, κατόπιν παρακλήσεως τοῦ Μίνωος, ἵνα τὸν θυσιάση εἰς τὸν θεόν. Ὁ Μίνως ὅμως θαυμάσας τὴν ὡραιότητα τοῦ θαλασσίου αὐτοῦ ταύτου δὲν ἐθυσίασεν αὐτὸν ἀλλὰ τὸν κατεκράτησεν εἰς τάς ἀγέλας τοῦ. Πρὸς τιμωρίαν τοῦ Μίνωος διὰ τὴν παράβασιν τῆς ὑποσχέσεώς του, ὁ Ποσειδῶν κατέστησε τὸν θαλάσσιον ταῦρον μανιώδη καὶ ἐνέπνευσεν εἰς τὴν βασίλισσαν Πασιφάην σφοδρὸν πρὸς τοῦτον ἐρώτᾳ, καρπὸς τοῦ ὁποίου ἦτο ἡ γέννησις τοῦ Μινωταύρου.
Ὁ Μίνως ἕξαλλος γενόμενος ἐκ τῆς γεννήσεως τοῦ τέρατος αὐτοῦ ἐνέκλεισε τὸν Μινώταυρον εἰς τὴν ἐσχάτην ἄκραν τοῦ λαβυρίνθου. Ὃ Μινώταυρος ἐτρέφετο ἐξ ἀνθρωπίνου κρέατος.
Ὁ Θησεύς, ὅστις ἦτο υἱὸς καὶ διάδοχος τοῦ βασιλέως τῶν Ἀθηνῶν Αἰγέως, κατώρθωσε ν' ἀπαλλάξῃ τάς Ἀθήνας ἐκ τοῦ φόρου ὑποτελείας πρὸς τὸν Μίνωα. Ὅταν ἔφθασεν εἰς τὴν Κνωσόν, συνοδεύων τοὺς πρὸς βορὰν τοῦ Μινωταύρου κόρους καὶ κόρας τῶν Ἀθηνῶν, ἡ κόρη τοῦ Μίνωος Ἀριάδνη ἠράσθη αὐτοῦ καὶ ὑπεσχέθη να τὸν βοηθήσῃ διὰ να θανατώσῃ τὸν Μινώταυρον καὶ ἐξέλθῃ τοῦ λαβυρίνθου, ὅταν λάβῃ τὴν ὑπόσχεσιν ὅτι μετὰ τοῦτο θὰ γίνη σύζυγος αὐτοῦ. Ὁ Θησεὺς συγκατένευσε καὶ ἡ Ἀριάδνη τῇ συμβουλῇ τοῦ Δαιδάλου, τοῦ κατασκευαστοῦ τοῦ λαβυρίνθου, ἔδωκεν εἰς αὐτὸν μίτον, τοῦ ὁποίου τὸ ἐν ἄκρον ἐστερέωσεν ὁ Θησεὺς κατὰ τὴν εἴσοδον τοῦ λαβυρίνθου. Προχωρῶν εἰς τὸ ἐσωτερικὸν αὐτοῦ μὲ τὸ ἐξελισσόμενον νῆμα ἔφθασεν εἰς τὴν ἐσχατιὰν τοῦ λαβυρίνθου, ὅπου συνήντησε τὸν Μινώταυρον, τὸν ὁποῖον κατόπιν πάλης ἐφόνευσε. Ἀκολούθως, μὲ τὴν βοήθειαν τοῦ περὶ ἄτρακτον ἀνελισσομένου νήματος, ἔφθασεν εἰς τὴν ἔξοδον τοῦ λαβυρίνθου παρέλαβε τὴν Ἀριάδνην καὶ ἀνεχώρησε δι' Ἀθήνας. Ὁ Μίνως πληροφορηθεις τὰ γεγονότα ἐνέκλεισε τὸν Δαίδαλον καὶ τὸν υἱόν του Ἴκαρον ἐντὸς τοῦ λαβυρίνθου. Ἐκεῖ ὃ Δαίδαλος ἐπεδόθη εἰς τὴν κατασκευὴν πτερύγων, τάς ὁποίας προσεκόλλησε διὰ κηροῦ εἰς τὸ σῶμα τοῦ καὶ τὸ σῶμα τοῦ Ἰκάρου καὶ διὰ τῶν πτερύγων αὐτῶν ἰπτάμενοι πατὴρ καὶ υἱὸς ἐδραπέτευσαν λαβόντες διαφόρους διευθύνσεις. Καὶ ὁ μὲν Δαίδαλος κατηυθύνθη πρὸς τὴν Σικελίαν, ὁ δὲ Ἴκαρος ἔλαβε διεύθυνσιν βορείως τῆς Κνωσού. Ὁ Δαίδαλος εἶχε συμβουλεύσει τὸν υἱὸν τοῦ Ἴκαρον να μὴ πετα πολὺ ψηλά, διότι ἐὰν ἐπλησίαζε πρὸς τὸν Ἥλιον ὕπηρχε κίνδυνος ἐκ τῆς μεγάλης θερμοκρασίας ν' ἀναλυθῇ ὁ κηρὸς καὶ ν' ἀποκολληθοὺν αἱ πτέρυγες.
Ὁ Ἴκαρος ἀψηφήσας τὴν συμβουλὴν τοῦ πατρὸς τοῦ καὶ γοητευθεὶς ἐκ τῆς πτήσεως ἀνῆλθε πολὺ ὑψηλά, ὅποτε ὃ κηρὸς ἀνελύθη, αἱ πτέρυγες ἀπεσπάσθησαν τοῦ σώματος τοῦ καὶ αὐτὸς ἔπεσεν εἰς τὴν θάλασσαν καὶ ἐπνίγη πλησίον νήσου τίνος, ἥτις ἐκ τοῦ περιστατικοῦ αὐτοῦ ἔλαβε τὸ ὄνομα Ἰκαρία. Ὃ Δαίδαλος ἰπτάμενος κανονικὼς ἔφθασεν εἰς τὸν Καμικόν, πόλιν τῆς νοτίου Σικελίας, παρὰ τὸν Ἀκράγαντα, ὀποῦ ἐγένετο εὐμενῶς δεκτὸς καὶ προσελήφθη ὡς ἀρχιτεχνίτης τοῦ βασιλέως Κωκάλου. Ἡ παρὰ τοῦ Δαιδάλου κατασκευὴ καλλιτεχνικὼν κοσμημάτων διὰ τάς θυγατέρας τοῦ Κωκάλου ἐπέσυρε τὸν θαυμασμὸν καὶ τὴν συμπάθειαν αὐτῶν πρὸς τὸν Δαίδαλον.
Ὁ Μίνως πληροφορηθεὶς τὴν δραπέτευσιν τοῦ Δαιδάλου διέτρεξε πολλὰς χώρας ἀναζητῶν αὐτὸν χωρὶς ὅμως να γνωρίζῃ τὴν χώραν εἰς τὴν ὁποίαν οὗτος εἶχε καταφύγει. Πρὸς ἀνεύρεσιν αὐτοῦ προέβη εἰς τὸ ἑξῆς τέχνασμα: προεκήρυξεν ὅτι ἀναζητεῖ να εὔρη καλλιτέχνην, ἐπὶ μεγάλη ἀμοιβή, ὅστις να εἶναι εἰς θέσιν να διαπεράση διὰ τῶν ἑλίκων ἑνὸς κοχλίου νῆμα μέχρι τοῦ ἐσχάτου βάθους τοῦ κοχλίου. Ὅταν ὁ Μίνως ἔφθασεν εἰς τὸν Κάμικον τῆς Σικελίας, ὅπου ἐφιλοξενήθη ὑπὸ τοῦ ἐκεῖ βασιλέως Κωκάλου, ἔλαβε τὴν ὑπόσχεσιν παρ' αὐτοῦ ὅτι θὰ κατορθώσῃ να λύσῃ τὸ αἴνιγμα τοῦ. Καὶ πράγματι ὁ Κώκαλος τῇ ὑποδείξει τοῦ Δαιδάλου ἔθεσε λεπτὸν νῆμα εἰς μύρμηκα, ὁ ὁποῖος εὐκόλως μετέφερε τὸ νῆμα μέχρι τοῦ ἐσχάτου βάθους τοῦ κοχλίου. Ὁ Μίνως ἀντελήφθη ἀμέσως ὅτι ὁ ἀρχιτεχνίτης ὁ ἐπινοήσας τὴν λύσιν τοῦ αἰνίγματος εἶναι ὁ Δαίδαλος καὶ ἠξίωσε παρὰ τοῦ Κωκάλου τὴν παράδοσιν αὐτοῦ, τὴν ὁποίαν ὁ Κώκαλος κατ' ἀνάγκην ὑπεσχέθη. Ὅταν ὅμως ὁ Μίνως ἐλάμβανε τὸ λουτρὸν τοῦ αἱ θυγατέρες τοῦ Κωκάλου, αἱ ὁποῖαι εἶχον ἐκτιμήσει καὶ συμπαθήσει τὸν Δαίδαλον, ἐφόνευσαν τὸν Μίνωα διὰ ζέοντος ὕδατος.
Κατὰ τὴν παράδοσιν ὁ Δαίδαλος εἶναι ὃ προϊστορικὸς ἄνθρωπος τοῦ ὁποίου τὸ ὄνομα συνδέεται πρὸς πᾶσαν τεχνικὴν ἀνακάλυψιν. Ἡ κατασκευὴ πτερύγων ὑπὸ τοῦ Δαιδάλου, ἵνα δι' αὐτῶν ὁ ἄνθρωπος εἶναι εἰς θέσιν να ἴπταται εἰς τοὺς αἰθέρας ἀνάγεται εἰς τὴν ἑλληνικὴν μυθολογίαν ἐκφράζει ὅμως τὴν ἐπινοητικότητα τοῦ ἀνθρωπίνου πνεύματος καὶ τὴν πρώτην σκέψιν ὅτι ἡ πτῆσις θὰ εἶναι δυνατή.

Τὴν διὰ τῆς λαμπρὰς αὐτῆς μυθολογίας ἐκφρασθείσαν σκέψιν ἐπραγματοποίησε κατὰ τὴν ἱστορικὴν πλέον ἐποχὴν ὁ περίφημος Ἕλλην πολιτικός, στρατηγός, μουσικός, μηχανικὸς καὶ μαθηματικός, ὁ Ἀρχύτας ὁ Ταραντίνος περὶ τὸ 400 π.Χ. διὰ τῆς κατασκευῆς τοῦ πρώτου ἀεριωθουμένου ἀεροπλάνου.
Ὁ Ἀρχύτας κατεσκεύασε ξυλίνην περιστερὰν ἐντὸς τῆς ὁποίας ἔθεσε μηχανισμὸν λειτουργοῦντα διὰ πεπιεσμένου ἀέρος. Διὰ τοῦ μηχανισμοῦ αὐτοῦ ἢ περιστερὰ ἴπτατο.
Ἰδοὺ πῶς περιγράφει τὸ πρῶτον αὐτὸ ἀεριωθούμενον ἀεροπλάνον τοῦ κόσμου ὃ Ῥωμαῖος συγγραφεὺς GELLIUS (Χ, κεφ. 12, παράγρ. 9), εἰς τὸν ὁποῖον ἢ εἴδησις αὔτη φαίνεται ἀπίστευτος. Ἀφοῦ διηγεῖται διάφορα θαύματα περιγραφόμενα ὑπὸ τοῦ Πλινίου τοῦ πρεσβυτέρου, συνεχίζει ὡς ἑξῆς :
«Ἐπανέρχομαι πάλιν εἰς τὸν Πλίνιον, ὅστις λέγει ὅτι ἐὰν τὸν ἀριστερὸν πόδα τοῦ Χαμαιλέοντος ψήσωμεν εἰς θερμαινομένην πλάκα σιδήρου μὲ τὸ βότανον, τὸ ὁποῖον ὀνομάζεται ἐπίσης Χαμαιλέων (σημ. τὸ γαϊδουράγκαθο) καὶ τὸ ἐκ τῶν δύο προελθὸν μεῖγμα ἀναμίξωμεν εἰς μικρὸν ξύλινον κιβώτιον, τότε ἐκεῖνος ὅστις φέρει ἐπάνω τοῦ τὸ κιβώτιον αὐτό, ὅταν εὑρίσκεται ὁπουδήποτε, ἀκόμη καὶ εἰς τόπον ὅπου εἶναι συγκεντρωμένοι πολλοὶ ἄνθρωποι, καθίσταται ἀόρατος. Νομίζω ὅτι ὅλα αὐτὰ τὰ θαύματα καὶ αἱ ἀγυρτεῖαι, αἱ ὁποῖαι φέρονται ὑπὸ τὸ ὄνομα τοῦ Δημοκριτοῦ εἶναι ἀνάξια προσοχῆς. Ἢ ἐπίσης ἐκεῖνα τὰ παρόμοια, τὰ ὁποῖα ὁ Πλίνιος εἰς τὸ 10. Βιβλίον τοῦ ἱστορεῖ, ὅτι τὰ ἐδιάβασε εἰς τὰ ἔργα τοῦ Δημοκριτοῦ, ὅτι δηλαδὴ ὡρισμένα πτηνὰ ἔχουν ὡρισμένα ἀναγνωριστικὰ διὰ τῆς φωνῆς τῶν συνθήματα (δηλ. ἔχουν μεταξὺ τῶν ὡρισμένην γλῶσσαν) καὶ ὅτι ἐὰν κανεὶς ἀναμίξῃ τὸ αἷμα ἐκ διαφόρων τοιούτων πτηνὼν γεννᾶται ἐκ τούτου ἕνα φείδι. Ὁποῖος τρώγει ἀπὸ τὸ φείδι αὐτὸ εἶναι εἰς θέσιν να κατανοὴ τὴν γλῶσσαν καὶ τάς συνομιλίας τῶν πτηνών. Πολλὰ τοιαῦτα ψεύδη τίθενται εἰς κυκλοφορίαν ὑπὸ ἀνεπιτηδείων ἀνθρώπων, ὑπὸ τὸ ὄνομα τοῦ Δημοκριτοῦ.
Ὅ,τι ὅμως ἄφορα εἰς ἐν τεχνικὸν ἔργον, τὸ ὁποῖον καθ' ὁμολογίαν τοῦ ἰδίου τοῦ κατασκευαστοῦ, τοῦ Πυθαγορείου Ἀρχύτου, οὗτος κατεσκεύασε, τοῦτο καίτοι δὲν φαίνεται εἰς ἡμὰς ὀλιγώτερον θαυμαστόν, ἐν τούτοις μὰς φαίνεται ἀπίστευτον. Διότι ὄχι μόνον πολλοὶ ἐπιφανεῖς Ἕλληνες διηγοῦνται τοῦτο, ἄλλα καὶ ὁ φιλόσοφος Φαβωρίνος, ὁ μετὰ ζήλου ἐρευνητὴς ὅλων τῶν παλαιῶν ἱστορικῶν μνημείων. Ὅλοι αὐτοὶ μνημονεύουν μὲ ἔντονον διαβεβαίωσιν τὴν ἀλήθειαν ἑνὸς τεχνικοῦ ἔργου, γράφουν δηλαδὴ περὶ τῆς κατασκευῆς ὑπὸ τοῦ Ἀρχύτου μιᾶς περιστερᾶς μὲ ὡρισμένον σύστημα καὶ διὰ μηχανικῆς τέχνης κατεσκευασμένης, ἡ ὁποία ἴπταται εἰς τὸν ἀέρα. Τὸ τεχνικὸν αὐτὸ κατασκεύασμα, (ὡς ἀφ' ἑαυτοῦ νοεῖται) φέρεται δι' ὡρισμένης ὠστικὴς δυνάμεως πρὸς τὰ ὕψη καὶ διὰ κεκρυμμένου ἐντὸς αὐτοῦ πεπιεσμένου ἀέρος τίθεται εἰς κίνησιν.
Θεωρῶ σκόπιμον να προσθέσω ἐνταύθα τὰ γραφόμενα ὑπὸ τοῦ Φαβωρίνου διὰ τὸ περίεργον καὶ ἀπίστευτον αὐτὸ τεχνικὸν κατασκεύασμα : «Ὁ φιλόσοφος Ἀρχύτας, ὁ ἐκ τῆς πόλεως Τάρας καταγόμενος, ἦτο ἐπὶ πλέον καὶ ἐξαίρετος μηχανικὸς καὶ κατεσκεύασε ξυλίνην ἰπταμένην περιστεράν, ἡ ὁποία ὅμως ὅταν προσεγειοῦτο δὲν ἠδύνατο πάλιν να ἀπογειωθὴ μόνη τῆς. Διότι μέχρις αὐτοῦ...» (σημ. Ἡ συνέχεια δὲν διεσώθη).
Ἐὰν λοιπὸν κατὰ τὴν Μυθολογίαν ὁ Δαίδαλος εἶναι ὁ πρῶτος ἐπινοητὴς καὶ κατασκευαστὴς πτερύγων διὰ τῶν ὁποίων ὁ ἄνθρωπος ἠδύνατο να ἴπταται ὅπως τὰ πτηνά, ὁ Ἀρχύτας ὁ Ταραντίνος εἶναι ἱστορικὸν πρόσωπον, τὸ ὁποῖον εὐλόγως, διὰ τῆς κατασκευῆς τῆς ξυλίνης περιστερᾶς τῆς ἰπταμένης διὰ πεπιεσμένου ἀέρος, δύναται να θεωρηθὴ ὁ πρῶτος κατασκευαστὴς τοῦ ἀεριωθουμένου ἀεροπλάνου.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Ἀπολλόδωρος, Loeb Classical Library I, II (Δαίδαλος). Pauly - Wissowa Real - Encyclopadie, Κρήτη, Δαίδαλος, "Ἴκαρος. Η. Diels, Fragm. d. Vorsokratiker, Archytas